sidebar-links-title

donderdag 30 juli 2009

Naturaliswetenschappers mee met VPRO Beagle

Naturalis gaat meedoen aan de reis met de Beagle van de VPRO! Zoals het er nu uitziet, gaan ook vier van onze Naturaliswetenschappers op een deel van de route onderzoek uitvoeren. Ze zullen laten zien hoe de biodiversiteit op aarde en onder water er nu uitziet en hoe het eruit zag miljoenen jaren geleden. Daaruit zijn wellicht conclusies te trekken over de toekomst.

Darwin reisde van 1831 tot 1836 aan boord van de Beagle de wereld over. Tijdens die reis werd Darwin geïnspireerd tot het formuleren van zijn evolutietheorie. De VPRO gaat die reis opnieuw maken, in het kielzog van Darwin, met aan boord van de clipper Stad Amsterdam wetenschappers, kunstenaars en mediamensen. Op de website vind je allerlei uitgebreide informatie over dit grootscheepse project.

Gedurende de reis met de Beagle zag Darwin vele riffen. Hierover publiceerde hij in 1842 het boek ‘On the Structure and Distribution of Coral Reefs’. Zijn indeling in kustriffen, barrière riffen en atollen wordt nog steeds gebruikt.









Bert Hoeksema is afdelingshoofd mariene zoologie bij Naturalis en koralenexpert. Hij gaat onderzoek doen aan de rifkoralen bij Cocos (Keeling), om te zien of de waarnemingen van Darwin na 175 jaar nog te reconstrueren zijn. Darwin deed hier onderzoek om te toetsen of atollen zijn ontstaan op en rondom ‘verdronken’ vulkanen als gevolg van de zeebodemdaling. Aan de hand van de beschrijving van Darwin wil Bert controleren of de riffen te lijden hebben gehad van ‘coral bleaching’, een wereldwijd gevaar voor riffen als gevolg van ‘global warming’.

Willem Renema is net als Bert lid van het Naturalis Zeeteam. Hij is paleontoloog en onderzoekt de langdurige evolutie van biodiversiteit in Indo-Pacifische kustsystemen. Zo heeft hij ontdekt dat de soortenrijkdom onder water beïnvloed wordt door het verschuiven van aardplaten. Een van zijn onderzoeksmethodes is het boren van kernen uit het rif. Hieraan kan hij de ontstaansgeschiedenis van zo’n rif aflezen. Als we weten hoe riffen en de soortenrijkdom reageerden op zeespiegelstijgingen miljoenen jaren geleden, kunnen we ook iets zeggen over de te verwachten gevolgen van de huidige klimaatverandering.


Kenneth Rijsdijk is geoloog en hij leidt de expedities naar de bakermat van de wereldberoemde dodo, Mauritius. De dodo is icoon geworden voor het uitsterven van soorten door toedoen van de mens. In 2005 is op Mauritius één van de meest rijke fossielen vindplaatsen ooit aangetroffen. Sinds de ontdekking zijn op een oppervlak van slechts 25 vierkante meter meer dan 10.000 botfragmenten opgegraven van 23 soorten dieren (schildpadden, vleermuizen, reptielen, vogels), waarvan 14 soorten zijn uitgestorven, waaronder de dodo. Kenneth laat op Mauritius zien waar de opgravingen plaatsvinden en wat voor onderzoek er aan de gevonden botten gedaan wordt. Het is opzienbarend hoeveel we te weten kunnen komen over het leven op Mauritius ver voordat de mens er voet aan wal zette.

Hanneke Meijer is vogelpaleontologe bij Naturalis. Zij gaat samen met Bert Boekschoten, hoogleraar paleontologie aan de Vrije Universiteit, op zoek naar fossiele vogelbotten op het eiland Selvagens, een van de Canarische eilanden. Hanneke is ook betrokken bij het dodo-onderzoek op Mauritius.